Παρουσίαση-Κριτική βιβλίου | Sara Mesa, Πίσω από τους θάμνους, εκδόσεις Ίκαρος

Αγάπη, επικοινωνία, αποδοχή. Άφησα λίγες μέρες να περάσουν, αφού διάβασα το πολύ καλό βιβλίο της Sara Mesa, «Πίσω από τους θάμνους», από τις εκδόσεις Ίκαρος, μέχρι να καταλήξω σε αυτές τις τρεις λέξεις που συνοψίζουν, κατά τη γνώμη μου, το βαθύ του μήνυμα: Αγάπη, επικοινωνία, αποδοχή.

Μέσα σε ένα πάρκο εξελίσσεται όλη η ιστορία. Οι δύο ήρωές του -ένα κορίτσι κι ένας άντρας- στρώνονται στο γρασίδι του και με την υγρασία συντροφιά -αναγκαίο κακό- ξεδιπλώνουν κάπως άχαρα και κομπιάζοντας τις ζωές τους. Οι ήρωες χαρακτηρίζονται από κάτι παράταιρο, τη μεγάλη διαφορά ηλικίας που έχουν μεταξύ τους, που όμως αυτό δεν τους εμποδίζει να επικοινωνήσουν και να βρουν ή να δημιουργήσουν πολλά πατήματα για να ακολουθήσουν και να κατανοήσουν ο ένας τη μοναξιά του άλλου.

Από τη μια έχουμε έναν πενηνταεξάχρονο παράξενο, παλιομοδίτικο άντρα με γυαλάκια, γυριστό μουστάκι, πολυκαιρισμένο εποχικό  κοστούμι και πάθος για τα πουλιά και τη Νίνα Σιμόν, που ξοδεύει τον καιρό του παρακολουθώντας την ορνιθοπανίδα. Από την άλλη,  μια σχεδόν δεκατετράχρονη έφηβη με όλα τα συμπλέγματα της ηλικίας -βάρος, αλλαγές σώματος, αμφιβολία για την εμφάνιση, bullying, καμία ουσιαστική επικοινωνία με τους γονείς- με τάση φυγής, βαριεστημένη από τη σχολική ρουτίνα, που δεν νιώθει άνετα με τις ομαδικές σχολικές εργασίες, γιατί πιστεύει πως δεν ενθαρρύνουν την ίση μεταχείριση, που καθημερινά χάρη σε μια δική της απάτη, την κοπανάει από το σχολείο.

Ένας «τρελός» κι ένα «φραντζολάκι» -τις ταμπέλες τούς τις έχουν φορέσει ήδη- ανεβασμένοι σε μια ζυγαριά που πότε γέρνει από τη μια, πότε από την άλλη, ανάλογα τον εξομολογητικό μονόλογο που κάνει ο καθένας (ξεφυλλίζοντας το βιβλίο θα δείτε πως δεν είναι γραμμένο με διαλόγους, οι παράγραφοι είναι συμπαγείς και ακολουθούν αρμονικά η μία την άλλην).
Η ανωριμότητα του κοριτσιού με την εκ γενετής νοητική υστέρηση του άντρα -είναι καρπός αιμομιξίας- δεν εμποδίζει στο να καλλιεργηθεί μια σχέση εξάρτησης. Δύο θεωρητικά αδύναμοι χαρακτήρες γίνονται με τον καιρό ένα δυνατό σύνολο.

Δεν θα χαρακτήριζα το βιβλίο τόσο σκοτεινό, όσο μάλλον συμπονετικό που παίζει ισορροπώντας πολύ επιδέξια με τα κοινωνικά στερεότυπα, την ευαισθησία και τις ψυχικές ανάγκες των δύο αυτών ανθρώπων. Η εσωστρέφεια και παράλληλα η χαρά της επικοινωνίας τους κάνουν να ταυτιστούν σε σημεία.

«Αυτός ο άνθρωπος δεν φαίνεται να είναι πρόβλημα, δεν έχει καμιά σχέση με άλλους που συνάντησε άλλες φορές, τους επικίνδυνους άντρες», σκέφτεται η έφηβη και σιγά σιγά τον εμπιστεύεται. Όμως οι άνθρωποι ονειροπολούν και πολλές φορές πλάθουν τον δικό τους μύθο για τους ανθρώπους γύρω τους. Έτσι και το κορίτσι -γόνος της μεσαίας τάξης με τους γονείς να προσπαθούν να τα καταφέρουν όσο το δυνατό καλύτερα- μέσα στο ημερολόγιό του καταγράφει τις συναντήσεις με τον «Γέρο» κάτω από ένα άλλο πρίσμα, όχι ρεαλιστικό αλλά μυθοπλασίας.

Και οι δυο ήρωες παρασύρονται από αυτήν τη θλιβερή απελπισμένη βιαιότητα που εισπράττουν από τον περίγυρό τους και δίχως να προβούν σε ανάρμοστες πράξεις, γίνονται ανήθικοι στα μάτια όλων. Η απάτη της έφηβης για το σχολείο, το παρελθόν του «Γέρου» και οι «αστυνομικοί του μυαλού» του, όλα αυτά γίνονται ένα εκρηκτικό μείγμα για την άμεση επέμβαση της αστυνομίας, των σχολικών συμβούλων, των γονέων, των ψυχολόγων και τόσων άλλων ειδικών που κοιτούν αυτήν την αταίριαστη σχέση από τη δική τους οπτική.

Σκοτεινό είναι ό,τι δεν θέλουμε να δούμε. Αυτό που φέρνει σε σύγκρουση τα κοινωνικά ηθικά στεγανά, τα πρότυπα συμπεριφοράς και μίμησης με τον εσωτερικό μας κόσμο. Φυσικά και κανένας γονιός δεν θα ήθελε να δει το παιδί του να κάνει παρέα με έναν άγνωστο ενήλικα. Ποια είναι όμως η πιο σωστή ηθική; Η έλλειψη ενσυναίσθησης; Η αιώνια απόρριψη, η κατακραυγή, η καχυποψία, η έλλειψη επικοινωνίας, η προσβολή της προσωπικότητας; Και οι δύο ήρωες του βιβλίου πονούν κι έχουν εισπράξει την απόρριψη και την προσβολή, ο καθένας με τη δική του αφήγηση. Όμως, απαγορεύεται να αφηγούνται ο ένας στον άλλον.

Από όποια οπτική και αν δούμε/διαβάσουμε αυτό το βιβλίο, χαιρόμαστε ιδιαίτερα για τους προβληματισμούς που μας ανασκαλεύει σχετικά με την προσποίηση της κοινωνίας και την αληθινή της μέριμνα για τον συνάνθρωπο.

Βιογραφικό

Η Σοφία Πολίτου - Βερβέρη γεννήθηκε στην Αθήνα, μεγάλωσε στον Πειραιά, ζει στη Ραφήνα. Σπούδασε μουσική και άλλα. Εργάζεται στον χώρο του βιβλίου. Είναι παντρεμένη κι έχει δύο παιδιά. Κειμενογραφεί και με το ψευδώνυμο S.Equinoux.