Η συγγραφέας & μεταφράστρια Στέργια Κάββαλου μας μιλάει για το βιβλίο "Ψάρι" του Ιμμάνουελ Μιφσούντ, εκδ. Βακχικόν
Η μετάφραση της ποίησης είναι δύο εργασίεςμαζί. Μια εργασία που γεννάει μια τέχνη, δηλαδή ένα ακόμα ποιητικό έργο. Γιατί μια σοβαρή ανάγνωση μεταφρασμένης ποίησης απαιτεί και μια πολύ καλή μετάφραση-απόδοση, κάτι που δεν συμβαίνει εύκολα αν η μετάφραση δεν προέρχεται από άνθρωπο καλλιεργημένο με ιδιαίτερες ευαισθησίες και ώριμη γνώση του πνευματικού έργου που αναλαμβάνει να φέρει στο φως.
Η Στέργια Κάββαλου μας παρουσίασε μοναδικά τον βραβευμένο μαλτέζο ποιητή Ιμμάνουελ Μιφσούντ μέσω της μετάφρασης του βιβλίου «Ψάρι» από τις εκδόσεις Βακχικόν, και την ευχαριστούμε.
Μιλήστε μας για την πρώτη ανάγνωση που κάνατε στον έργο του μαλτέζου ποιητή Ιμμάνουελ Μιφσούντ. Ποιες ήταν οι αρχικές εντυπώσεις που σας άφησε; Ήταν συνειδητή επιλογή η απόφαση να μεταφράσετε την ποίησή του;
Ο Μιφσούντ ήταν ο ανθολόγος του βιβλίου Ανθολογία Νέων Μαλτέζων Ποιητών το οποίο είχα την ευκαιρία να μεταφράσω για τις εκδόσεις Βακχικόν. Μέχρι τότε δεν γνώριζα κανέναν μαλτέζο ποιητή, κανέναν μαλτέζο συγγραφέα για να είμαι ειλικρινής. Η ανθολογία με σύστησε σε έναν τρομερά γοητευτικό ποιητικό τόπο και η εισαγωγή του Μιφσούντ ήταν πολύτιμος οδηγός. Είχα μεγάλη ανυπομονησία να διαβάσω κάτι δικό του και μόλις μου ανατέθηκε η συγκεκριμένη μετάφραση, τη δέχτηκα με χαρά. Το «Ψάρι» μιλάει για τις αναγκαίες διαδρομές, τους υδάτινους θανάτους, τους χάρτες που καταργούνται, τους οδηγούς που εξαφανίζονται. Μιλάει για τις σταθερές μας που λίγο λίγο βυθίζονται.
Οι εικόνες του ποιητή υπήρξαν για εσάς σημεία αναφοράς τέτοια, ώστε να κρατηθείτε από αυτά και να ακολουθήσετε κοινά μονοπάτια αντίληψης και αισθητικής;
Επειδή η μετάφραση γίνεται από τα αγγλικά και όχι από τα μαλτέζικα, να πω ότι ήταν εξαιρετική. Ένιωσα ότι μεταφράζω από το πρωτότυπο. Αυτό βοήθησε να ανακαλύψω γρήγορα ότι είναι ένας σπουδαίος ποιητής που νοιάζεται για το σήμερα, για αυτό που συμβαίνει τώρα, για την κυριολεξία ενός ταξιδιού που πιο συχνά μάς οδηγεί στη ματαίωση και μόνο.
Οι αναγνώστες τι θα συναντήσουν στο «Ψάρι»; Θα ταξιδέψουν μαζί ή θα κινδυνέψουν να πνιγούν; Περιγράψτε μας με λίγα λόγια το περιεχόμενο του βιβλίου, τις ενότητες αλλά και τη θεματογραφία των ποιημάτων του Μιφσούντ που αποδώσατε.
Το ταξίδι ενέχει πάντα τον κίνδυνο του πνιγμού και εδώ ο κίνδυνος αυτός δεν είναι μόνο υπαρκτός αλλά συμβαίνει ξανά και πάλι. Στο ποίημα «Θα φτάσει αυτή η βάρκα;» όλοι μας θα αναγνωρίσουμε εικόνες από ακτές της Λέσβου. Δεν είναι όμως μόνο η Λέσβος στην οποία ξεβράζονται πτώματα μανάδων, μικρών παιδιών, αντρών που ξεκίνησαν όλοι τους, στην κυριολεξία, με βάρκα την ελπίδα και κατέληξαν τσακισμένοι με την επιθυμία για αυτό το «κάτι καλύτερο» να σκορπίζεται μαζί με τα επίσημα έγγραφά τους στα νερά. Η δεύτερη ενότητα με τίτλο «Θραύσματα και φύλλα από άλλα μέρη» είναι ποιητικά ενσταντανέ από το Μάντσεστερ, μέχρι τη Λισαβόνα και τη Σλοβακία. Από τη Λιουμπλιάνα, τη Γαλλία και τη Β. Μακεδονία. Πραγματικά ταξίδια του ποιητή όχι μόνο σε δρόμους, πλατείες, γεύσεις χωρών άλλων αλλά ταξίδια από έξω προς τα μέσα. Άγρια, γοητευτικά και αλησμόνητα.
Μεταφράζοντας το έργο του ποιητή, θα λέγατε πως χαρακτηρίζεται από μια διαχρονικότητα; Σε ποια σημεία του έργου του σταθήκατε περισσότερο; Ξεχωρίσατε κάποια ποιήματά του που ενδεχομένως να ταυτιστήκατε, να μίλησαν πιο πολύ στον ψυχισμό σας;
Όλη η συλλογή έχει μπει σαν θάλασσα στο μυαλό μου και άλλοτε με πλακώνει, άλλοτε με παρασύρει, πάντα όμως με γοητεύει. Ο Μιφσούντ αγαπά το ταξίδι, το δικό του και των άλλων. Βρίσκει στην αναψυχή, την οδύνη αλλά στην οδύνη ποτέ την αναψυχή. Και αυτό δεν είναι άλλη μια σκοτεινή παραδοχή. Είναι η αλήθεια σερβιρισμένη ωμή. Σαν ψάρι που μυρίζει, που η ανυπόφορη μυρωδιά του κολλάει στα ρούχα σου και που όσο κι αν καλλωπιστείς δεν θα καταφέρεις ποτέ να απαλλαγείς από αυτήν. Δεν μπορώ να μη συγκινηθώ με τα «πολεμικά» του ποιήματα. Για μια Μεσόγειο που χωνεύει όλο και περισσότερα προσφυγικά πτώματα.
ΜΑΣΑΡΛΦΟΡΝ
Εγώ και το κενό της θάλασσας, τα πράγματα ζορίζουν εδώ γύρω.
Τα ψάρια ονειρεύονται μέσα στα μαύρα κύματα.
Τα όμορφα κύματα, ψηλά και απειλητικά,
εκεί όπου ένα ψάρι βλέπει όνειρα γλυκά
πως ξεκουράζεται, ξεκουράζεται στον θελκτικό βυθό.
Κοιτάζω την μπλε θάλασσα και βλέπω
μια βάρκα χαρούμενη που βυθίστηκε-αγγίζει τον πυθμένα.
Όταν η νύχτα ξυπνά και όλα πάνε για ύπνο,
η μαύρη θάλασσα σκοτεινιάζει… σαν το βέλος των πενθούντων.
Κι ύστερα πέρα από τον ορίζοντα
Εμφανίζεται ο σκελετός ενός πλοίου διάστικτος με λαμπερά αστέρια-
ένα φως στο σκοτάδι. Φως που αστράφτει.
Χτύποι καμπάνας αναδύονται από τον πυθμένα.
*Το Μάσαρλφορν είναι χωριό στη βόρεια ακτή της νήσου Γκόζο, στη Μάλτα.
Αυτόν τον καιρό έχετε αναλάβει κάποια μετάφραση ή ετοιμάζετε κάποιο προσωπικό σας έργο; Αν ναι, θα θέλατε να μας αποκαλύψετε κάτι γι’ αυτά;
Συνεχίζοντας τη συνεργασία μου με τις εκδόσεις Βακχικόν, είναι έτοιμες οι μεταφράσεις της Ανθολογίας Νέων Ουαλών Ποιητών και της Ανθολογίας Νέων Αρμένιων Ποιητών. Όσο για τα δικά μου συγγραφικά, σε λίγες μέρες θα κυκλοφορήσει η τρίτη μου ποιητική συλλογή με τίτλο «ΑΝΙΜάλε» από τις εκδ. Κέλευθος και το παιδικό μου βιβλίο «Εδώ είναι η μαμά!»( εκδ. Ελληνοεκδοτική) το πρώτο μιας σειράς που απευθύνεται σε παιδικά προσχολικής ηλικίας η οποία τιτλοφορείται «Πρώτη φορά παιδί».
Πού μπορούμε να σας συναντήσουμε διαδικτυακά αλλά και από κοντά;
Υπάρχω κι εγώ στο facebook, λαμβάνω με χαρά μέιλ στο stergioti@gmail.com ενώ πρέπει άμεσα να ενημερώσω τη σελίδα μου http://stergia.yolasite.com/ η οποία έχει κολλήσει σε προηγούμενες εκδόσεις. Ευτυχώς που τα βιβλία δεν παλιώνουν ποτέ…
Ο ποιητής: Ο Ιμμάνουελ Μιφσούντ (Immanuel Mifsud) είναι ποιητής και συγγραφέας που γεννήθηκε στη Μάλτα το 1967. Έχει τιμηθεί με το Εθνικό Βραβείο Πεζογραφίας (2002, 2015), το Εθνικό Βραβείο Ποίησης (2014, 2016) και το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2011 -ο πρώτος Μαλτέζος συγγραφέας). Έχει γράψει συλλογές διηγημάτων, ποιητικές συλλογές και παιδικά βιβλία. Πολλά από αυτά έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί σε διάφορες γλώσσες. Διδάσκει Μαλτέζικη Λογοτεχνία και Θεωρία της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Μάλτας.
Η μεταφράστρια: Η Στέργια Κάββαλου γεννήθηκε τον Μάρτη του 1982 στην Αθήνα. Τελείωσε το τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας και έχει πτυχίο λογοτεχνικής μετάφρασης.
Με τη συλλογή διηγημάτων της "Αλτσχάιμερ trance" ήταν υποψήφια στην κατηγορία 'Πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα' του λογοτεχνικού περιοδικού Διαβάζω 2011. Συμμετείχε στο 1ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών του Ε.ΚΕ.ΒΙ. μετά από πρόταση του ίδιου περιοδικού.
Το 2012 έλαβε υποτροφία ενθάρρυνσης από το CNL (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου της Γαλλίας) για το επόμενο βιβλίο της με τίτλο "Αντίστροφα-Love will tear us apart" το οποίο και εκδίδεται το 2016 από τις εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ.
Με την ποιητική συλλογή της «Πλαστική άνοιξη» ήταν υποψήφια για το «Βραβείο Γιάννη Βαρβέρη 2014».
Είναι απόφοιτος του Cultural Management Μεταπτυχιακού της Παντείου και μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς.