Κλασικοί Συγγραφείς | George Orwell

Πώς να κάνεις Σερ έναν τέτοιον τύπο;

Εμείς τον ξέρουμε ως Τζορτ Όργουελ, όμως το πραγματικό του όνομα είναι Έρικ Άρθουρ Μπλερ* (*δεν έχει σχέση με πρωθυπουργούς, ούτε με εναλλακτικά βρετανικά μουσικά συγκροτήματα. Το εμπνεύστηκε από τον ποταμό Όργουελ της αγγλικής κομητείας Σάφολκ).
Λογοτέχνης και δημοσιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας. Ασχολήθηκε με το χρονικογράφημα, το μυθιστόρημα, την ποίηση. Ως δημοσιογράφος κάλυψε και πολεμικές ανταποκρίσεις. Κατάγγειλε τις κοινωνικές ανισότητες και τα ολοκληρωτικά καθεστώτα. 
Αντιφατικός. Έντιμος, δημοκράτης, ομοφοβικός, αντικομμουνιστής, αναρχικός, δεινός καπνιστής, αντικαθολικιστής και άθεος. Πριν απορρίψει όμως τη θρησκεία την είχε μελετήσει σε βάθος. Δικαιοσύνη, ισότητα, καλύτερη ζωή μερικά από τα ζητούμενά του (και τότε τα δεδομένα ζητούμενα ήταν).

Οι 6 κανόνες του Όργουελ για συγγραφείς

1. Ποτέ μη χρησιμοποιείτε μια μεταφορά ίδια ή παρόμοια με αυτές που ακούτε και διαβάζετε στην εφημερίδα. 
2. Ποτέ μη χρησιμοποιείτε μια μακροσκελή λέξη, όταν με μια μικρότερη μπορείτε να κάνετε τη δουλειά σας. 
3. Εάν δύναται να αφαιρέσετε μια λέξη, να την αφαιρείτε πάντα.
4. Ποτέ μη χρησιμοποιείτε την Παθητική φωνή, όταν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την Ενεργητική φωνή.
5. Ποτέ μη χρησιμοποιείτε μια ξένη φράση, μια επιστημονική λέξη ή μια άλλη λέξη, αν μπορείτε να σκεφτείτε μια καθημερινή ισοδύναμη της γλώσσας σας.
6. Το να σταματήσετε να εφαρμόζετε κάποιον από τους παραπάνω κανόνες αποτελεί δείγμα βαρβαρότητας.

Αυτό είναι οργουελικό!

Από τα έργα του ξεπηδά ο νεολογισμός «Οργουελικός» (Orwellian). Ο ίδιος δεν θα περίμενε το όνομά του να είναι συνώνυμο του ολοκληρωτισμού, δηλαδή μιας λανθασμένης ερμηνείας. 
Ο Όργουελ ανέλυσε σε βάθος τη σημασία της γλώσσας στον σχηματισμό σκέψεων και απόψεων, τις υποκινούμενες μορφές ελέγχου των κοινωνικών ομάδων, των ανθρώπινων συνόλων, της προπαγάνδας. Όταν υποβιβάζεται η έννοια της σημασίας των λέξεων, διαφθείρονται οι ίδιες οι ιδέες. Η κριτική σκέψη υπονομεύεται, η αντίληψη αμφισβητείται, η ιδιωτικότητα παραβιάζεται. Χειραγώγηση του μυαλού. Ο Όργουελ προειδοποίησε για τα παραπάνω φαινόμενα μέσα από τα έργα του (βλ. «1984»), και με την απτή τους παρουσία, η επιθετικός προσδιορισμός «οργουελικός-ή-ό» ήρθε για να μείνει...

25/6/1903. Γεννήθηκε στο Μοτιάρι της Ινδίας, όταν αυτή ήταν αποικία της Μεγάλης Βρετανίας. Τρίτο παιδί της οικογένειας Μπλερ, μιας οικογένειας προερχόμενης από προγόνους με τίτλους, χωρίς όμως η ίδια να έχει ιδιαίτερη οικονομική ευμάρεια, όμως δεν έζησαν με στερήσεις. Το σπίτι της οικογένειας στην Ινδία έχει ανακηρυχθεί στις μέρες μας προστατευόμενο μνημείο ιστορικής σημασίας.

1904. Η μητέρα και τα παιδιά θα εγκατασταθούν στην αγγλική κομητεία του Όξφορντσαϊρ. Ο πατέρας δεν είναι μαζί τους. Η οικογένεια θα ενωθεί για λίγο το καλοκαίρι του 1907. Η μητέρα με τα παιδιά μετακομίζουν στο Σίπλεϊκ της ίδια κομητείας. Τα παιδικά χρόνια περνούν ξέγνοιαστα, γεμάτα κοινωνικές δραστηριότητες και καλλιτεχνικά δρώμενα. Ο Έρικ από μικρός ονειρεύεται να γίνει συγγραφέας.

1908. Το σχολείο ξεκινά αυστηρά. Ο Έρικ στέλνεται σε σχολείο γυναικείας ρωμαιοκαθολικής μονής Ουρσουλίνων. Την εποχή εκείνη είναι ένας ευέλικτος τρόπος για να αποκτήσεις καλές γνώσεις, αν δεν μπορείς να πληρώσεις ένα ιδιωτικό σχολείο.

1911. Χάρη στον θείο Λίμουζιν, αδερφό της μητέρας του, πετυχαίνει μεταγραφή στο σχολείο του Αγίου Κυπριανού, στο Ίστμπορν, στο Ανατολικό Σάσεξ, χάρη στη γνωριμία του θείου με τον διευθυντή του σχολείου. Τα δίδακτρα «μαγειρεύονται» και ο Έρικ φοιτά εσώκλειστος για πέντε χρόνια, με μοναδική επαφή με την οικογένειά του τα καλοκαίρια. Με κάτι τέτοια, μίσησε το σχολείο. Παρ’ όλα αυτά, προσπάθησε πολύ με τις εργασίες του και την ποιητική του φλέβα, που ξεπήδησε, να ξεχωρίσει και να κερδίσει υποτροφίες για δύο κολλέγια, του Ουέλινγκτον και του Ίτον.

1917-1921. Ξεκινά στο κολλέγιο Ουέλιγνκτον, όπου και απογοητεύεται από τις συνθήκες και καταφέρνει να συνεχίζει σε αυτό του Ίτον, στο οποίο νιώθει να τον καλύπτει πνευματικά. Από μικρός ενθουσιαζόταν με τα πειράματα, τις καινοτομίες και τη νομοτέλεια της Φύσης. Θα μάθει και γαλλικά.
Τελειώνοντας τις σπουδές του, τον πείθουν να καταταγεί στην Αυτοκρατορική Αστυνομία. Ο Έρικ διαβάζει, δίνει εξετάσεις και περνάει.

1922. Η περιπέτεια ξεκινά. Πρώτη μετάθεση, για να ενταχθεί στην Ινδική Αυτοκρατορική Αστυνομία, στην Μπούρμα (Βιρμανία), εκεί που ζούσε η γιαγιά του, από την πλευρά της μητέρας του. 

1922-1927. Διορίστηκε αξιωματικός της αστυνομίας της Βιρμανίας. Τοποθετείται σε σταθμούς και μεθοριακά φυλάκια. Επισκέπτεται αστικά κέντρα για βιβλία και μελέτη. Μαθαίνει την τοπική γλώσσα και επικοινωνεί άμεσα με τους ντόπιους. Προσβάλλεται από δάγκειο πυρετό και επιστρέφει στην Αγγλία.

1927-1928. Πρώτος αμφισβητεί την αποικιακή διοίκηση και παραιτείται για να γίνει συγγραφέας. Κάθε αρχή και δύσκολη. Ζει ανάμεσα των δύο μητροπόλεων, Παρίσι και Λονδίνο, αποκτά συνειδητά κοινωνική και πολιτική συνείδηση τέτοια ώστε να αυτοχαρακτηριστεί «αναρχικός**».

1929-1934. Επιστρέφει στην πατρική εστία, στο Σάουθγουολντ του Σάφολκ. Ερωτεύεται την Μπρέντα Σάλκεντ, την κόρη του παπά της ενορίας, αλλά εκείνη απορρίπτει την πρόταση γάμου που της κάνει. Παραμένουν όμως καλοί φίλοι για πολλά χρόνια. Εργάζεται ως ιδιωτικός δάσκαλος περιστασιακά, ενώ δεν παραλείπει να γράφει, διατηρώντας ημερολόγια για τις εμπειρίες του. Δημοσιεύει κείμενα σε περιοδικά. Αποκτά λογοτεχνικό ατζέντη, τον Λέοναρντ Μουρ. Στην αρχή, οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι αξιολογούν αρνητικά τα πρωτόλειά του. Μετά όμως…

1931. Εκδίδεται «Η κρεμάλα». Ένα έργο από τη ζωή του ως αξιωματούχος της αυτοκρατορικής αστυνομίας.

1932. Διορίζεται δάσκαλος στο ιδιωτικό γυμνάσιο αρρένων Δε Χόουθορνς, στο δυτικό Λονδίνο. Μετά το καλοκαίρι επιστρέφει στο Σάουθγορλντ, όπου οι γονείς του έχουν αγοράσει το νέο τους σπίτι και βοηθά την οικογένεια στην τακτοποίηση. Επιστρέφει στο γυμνάσιο και ετοιμάζεται για την έκδοση του νέου του έργου.

1933. «Οι άθλιοι του Παρισιού και του Λονδίνου». Καταγραφή της έναρξης της ζωής του ως συγγραφέας και των πολιτικών – κοινωνικών ιδεών του. Το ψευδώνυμο είναι απαραίτητο, για να μη φέρει σε αμηχανία τους γονείς του, για τον «ανορθόδοξο» βίο του στις δύο μεγάλες πρωτεύουσες. Τον ίδιο χρόνο εγκαταλείπει τη θέση του ως δάσκαλος για να γίνει καθηγητς στο κολλέγιο Φρέις, στο Άξμπριτζ του Μίντλσεξ. Αγοράζει μοτοσικλέτα και αρχίζει τις εκδρομές. Όμως στην Αγγλία βρέχει και βρέχει συχνά. Σε ένα από τα ταξίδια του κρυώνει και το κρύωμα εξελίσσεται σε βαριά πνευμονία. Νοσηλεύεται στο τοπικό νοσοκομείο του Άξμπριτζ για πολύ καιρό.

1934. Απολύεται από το κολλέγιο, επιστρέφει στο σπίτι των γονιών του και έκτοτε δεν επιστρέφει στη διδασκαλία. Ταξιδέυει στο Λονδίνο και εργάζεται ως βοηθός βιβλιοπωλείου μεταχειρισμένων βιβλίων στο Χάμπστιντ. Το πρωί γράφει, το απόγευμα εργάζεται, το βράδυ αναπτύσσει τις κοινωνικές του σχέσεις. Κι αν δεν είχε εμπειρίες! Είναι η χρονιά που θα κυκλοφορήσει το βιβλίο «Μέρες της Βιρμανίας».

1935. Κυκλοφορεί το βιβλίο «Η κόρη του κληρικού». Σε ένα πάρτι θα συναντηθεί για πρώτη φορά με τη μελλοντική του σύζυγο, την Άιλιν Οσόνασι. 

1936. Ακόμα ένα βιβλίο από την περίοδο της ζωής στις αποικίες. Τίτλος του «Πυροβολώντας έναν ελέφαντα». Δεν είναι πλέον υπάλληλος βιβλιοπωλείου. Ταξίδεύει σε πολλές περιοχές της υποβαθμισμένης βόρειας Αγγλίας και κάνει έρευνα για τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Ζει κάτω από άθλιες συνθήκες μαζί με τους κατοίκους, επισκέπτεται πολλά σπίτια και σημειώνει συνθήκες στέγασης και τους μισθούς. Συμβουλεύεται δημόσια αρχεία για τις συνθήκες εργασίας και δημοσιεύει σχετικά άρθρα. Στο μεταξύ εκδίδει το βιβλίο «Keep the Aspidistra Flying» και ανησυχεί ότι η δημοσιογραφική του εργασία ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τη λογοτεχνική του πορεία. 

9/6/1936. Παντρεύεται τη Άιλιν κι έπειτα… φεύγει για Ισπανία! Ένας εμφύλιος πόλεμος τον καλεί να τον παρακολουθήσει από κοντά. Συμμετέχει στον ένοπλο αγώνα κατά του φασισμού, αλλά ποιον φασισμό εννοεί;

1937. Επιστρέφει στην Αγγλία. Τα άρθρα του και οι πολιτικές του απόψεις προκαλούν τους εκδότες και τα έργα του απορρίπτονται και πάλι. Απομακρύνεται στο Ουέλινγκτον και πάλι κι εκεί, παρέα με τα ζώα της φάρμας, συγγράφει τις εμπειρίες του από τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. 
Εκδίδεται «Ο δρόμος προς την αποβάθρα του Γουίγκαν». Είναι το βιβλίο που κλείνει μέσα του όλα τα ταξίδια του Όργουελ στον αγγλικό βορρά και οι τεκμηριώσεις του από τις κοινωνικές του έρευνες. Βρίσκει την ευκαιρία να αναπτύξει μέσω δοκιμίου την ανάπτυξη της πολιτικής του συνείδησης προς τον σοσιαλισμό. Μετά από αυτήν την έκδοση, ο Όργουελ βρίσκεται υπό της εποπτεία της βρετανικής εθνικής ασφάλειας για 12 ολόκληρα χρόνια.

1938. Κυκλοφορεί το βιβλίο «Πεθαίνοντας στην Καταλονία». Ένα βιβλίο – καταγραφή της συμμετοχής και των εμπειριών του από τον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Η υγεία του Όργουελ είναι κλονισμένη. Νοσηλεύεται με φυματίωση σε νοσοκομείο βετεράνων στρατιωτών. Ταξιδεύει, με μυστική χρηματοδότηση από τη μυθιστοριογράφο Λ.Χ.Μάγιερς, στο Μαρόκο για τη βελτίωση της υγείας του.

1939. Τον Μάρτιο επιστρέφει από το Μαρόκο. Τον Ιούνιο δημοσιεύει το Coming Up for Air. Τον ίδιο μήνα πεθαίνει ο πατέρας του.

1940-1943. Δημοσίευει ένα δοκίμιο για τον συγγραφέα Κάρολο Ντίκενς. Τοποθετείται διευθυντής της Ινδικής Υπηρεσίας του BBC. Παραιτείται και συνεχίζει στην εφημερίδα Τρίμπιουν ως λογοτεχνικός συντάκτης και δοκιμιογράφος. Το διάστημα αυτό γράφει μια σειρά δοκιμίων, θεατρικά έργα και βιβλία για το ραδιόφωνο. Γράφει για την αμερικανική έκδοση της Πάρτιζαν Ριβιού και συνδέεται με τους διανοούμενους της Νέας Υόρκης, με τους οποίους μοιράζεται την αντισταλινική του θέση. Παθήσεις των πνευμόνων τον ταλαιπωρούν συχνά. 

6/1944. Το ζεύγος Μπλερ υιοθετεί ένα αγοράκι μόλις τριών εβδομάδων. Το όνομα που του δίνουν είναι Ρίτσαρντ Οράτιο. 

29/3/1945. Η Ιλέιν πεθαίνει σε ηλικία μόλις 39 χρόνων από καρδιακή ανεπάρκεια πάνω σε γυναικολογική επέμβαση. Ο Όργουελ μένει μόνος.

17/8/1945. Δημοσιεύει το βιβλίο «Η Φάρμα των ζώων». Το βιβλίο που, όσοι παθαίνουν σύγχυση με τον τίτλο του, το νομίζουν για παιδικό. Αλληγορικό, εμπνευσμένο από τη Ρωσική Επανάστασή και τη διαστρέβλωσή της από το σταλινικό καθεστώς, διακρίνεται ξεκάθαρα η αντικομμουνιστική θέση του συγγραφέα. Είναι τέτοια η απήχησή του που ο Όργουελ αναγνωρίζεται παγκοσμίως. Η δημοσιογραφική του καριέρα εκτοξεύεται και αυτή. Συνεχίζει με την Τρίμπιουν, ακολουθουν Ομπσέρβερ και Μάντσεστερ Ιβνιγκ νιουζ, πολιτικά και λογοτεχνικά περιοδικά κ.α.

1946. Αποκρύπτει μια μεγάλη κρίση φυματίωσης που τον εξασθενεί κι άλλο. Αρθρογραφεί πυρετωδώς, είναι το αντίδοτο στην απώλεια. Πάνω από 130 άρθρα θα δημοσιευτούν. Προσλαμβάνει οικονόμο, προκειμένου να φροντίζει τον μικρό Ρίτσαρντ. Ταξιδεύει στο νησί Τζούρα της Σκωτίας. Από τότε γίνεται ο αγαπημένος του προορισμός, τον οποίο επισκέπτεται συχνά. Τον χειμώνα του 1946 επιστρέφει στο Λονδίνο και περνάει έναν από τους χειρότερους χειμώνες της ζωής του. Κρύο, έλλειψη καυσίμων, ατμοσφαιρική ρύπανση είναι μερικά από τα δεινά. Η υγεία του κλονίζεται και πάλι.

1947-1949. Ο Όργουελ εγκαθίσταται στο νησί Τζούρα. Τον συνοδεύει η αδελφή του Άβριλ και ο σύντροφός της, ένας νέος συγγραφέας, ο Πολ Ποτς, που όμως δεν θα αργήσουν να φύγουν. Αργότερα, καταφτάνουν η οικονόμος με τον μικρό του γιο. Πού και πού δέχονται επισκέψεις φίλων. Εκεί, ζώντας σε μια αγροικία, κάτω από πρωτόγονες συνθήκες, συγγράφει το δυστοπικό μυθιστόρημα «1984» το οποίο κυκλοφορεί το ίδιο έτος. Ο πολιτικός στοχαστής Όργουελ μόλις παρουσίασε το καλύτερο έργο του. Γίνεται προφήτης του ζοφερού μέλλοντος που περιμένει την ανθρωπότητα κάτω από ένα ολοκληρωτικό αστυνομικό κράτος, υπό την πλήρη επίβλεψή της από τον Μεγάλο Αδελφό. 
Σε μια επίσκεψη της οικογένειας της αδελφής της, μια βαρκάδα των Μπλερ παραλίγο να καταλήξει σε τραγωδία. Ο Όργουελ βρεγμένος ως το κόκαλο επιβαρύνει την ήδη κλονισμένη του υγεία και τον Δεκέμβριο του 1947 νοσηλεύεται εσπευσμένα σε νοσοκομείο της Γλασκόβης. Η φυματίωση καλπάζει μέσα του.

13/10/1949. Παντρεύεται τη Σόνια Μπράουνελ μέσα στο νοσοκομείο που νοσηλεύεται στο Λονδίνο. Την έχει γνωρίσει χάρη στη δουλειά της στο λογοτεχνικό περιοδικό Οράιζον. Οι απόψεις των φίλων του για τη Σόνια είναι αντιφατικές. Άλλοι μιλούν ότι του έφτιαχνε τη διάθεση τους τελευταίους μήνες της ζωής του και τον επηρέαζε θετικά. Άλλοι θεωρούν ότι τον προσέγγισε λόγω της φήμης του, ενώ φαινόταν το πόσο καταβεβλημένος ήταν. Προλαβαίνει και κάνει τις συναντήσεις που χρειάζονται για να τακτοποιήσει τα οικονομικά και άλλα προσωπικά θέματα που εκκρεμούν.

21/1/1950. Πεθαίνει σε νοσοκομείο του Λονδίνου σε ηλικία  47 ετών και κηδεύεται με τα έθιμα ταφής της Αγγλικανικής εκκλησίας. Την ανατροφή του γιου αναλαμβάνει η αδελφή του, Άβριλ.

1958. Όλο το έργο του, άρθρα, δοκίμια, επιστολές, ημερολόγια, κυκλοφορούν σε τέσσερις ογκώδεις τόμους.

George Orwell, τα βιβλία: https://www.nakasbookhouse.gr/author/george-orwell

(** Η ερμηνεία της λέξης «αναρχισμός» από τα λεξικά της νεοελληνικής γλώσσας:
Η πολιτική ιδεολογία του αναρχισμού που πρεσβεύει την αυτοοργάνωση, την αυτοδιαχείριση, με αποτέλεσμα την απουσία της κρατικής παρέμβασης και τη δημιουργία ρυθμιστικών κανόνων από τον ίδιο τον λαό.)