Η λησμονημένη ανάγνωση - Nakasbookhouse.gr Skip to main content
14-11-2016

Η λησμονημένη ανάγνωση

…Να διαβάζουμε καλά, δηλαδή αργά, βαθιά, με το βλέμμα στραμμένο πίσω και εμπρός, με μετασκέψη, με τις θύρες ανοιχτές, με λεπταίσθητα δάχτυλα και μάτια…

Φρειδερίκος Νίτσε

 

Μια από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις της έμμεσης επικοινωνίας είναι η ανάγνωση. Πρόκειται για μια επικοινωνιακή διαδικασία με δύο εταίρους, το κείμενο και τον αναγνώστη, που αναπτύσσεται στο πλαίσιο ενός διαλεκτικού πλέγματος, για να περιαγάγει τον αναγνώστη σε μια κατάσταση αναδιάταξης. Όταν ανοίγουμε ένα βιβλίο, μας ανοίγει και εκείνο. Τα οφέλη που αντλούμε από το άνοιγμα αυτό μπορούν να είναι περισσότερα και σημαντικότερα, όταν το άνοιγμα δε συντελείται  με τρόπο βίαιο, αλλά αργό.

Όσοι έχουν βιώσει τη χαρά της αργής ανάγνωσης, έχουν συχνά πολλές δυσκολίες στο να προσαρμοστούν στη νέα κουλτούρα που επιβάλλει στον τομέα αυτό η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία.

Η νέα  πρακτική απαιτεί ταχύτητα, συνδυαστική αναζήτηση και αξιοποίηση αρίφνητων πληροφοριών με ποικίλη θεματική και ποιότητα.  Το πιο σημαντικό είναι ωστόσο, ότι η δυαδική σχέση των εταίρων, που είναι ο αναγνώστης και το κείμενο, επηρεάζεται με τρόπο καίριο από την παρουσία του τρίτου εταίρου, που δεν είναι άλλος από το ηλεκτρονικό μέσο με τον περίπλοκο, σύγχρονο εξοπλισμό του. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο αναγνώστης εισάγεται σε μια νέα κατάσταση αναδιάταξης, που είναι συχνά συνδεδεμένη με ποικίλα συναισθήματα. Όταν  αυτός «ανοίγει» ένα ηλεκτρονικά προσφερόμενο κείμενο, αισθάνεται πολλές φορές να «κλείνει», να στενεύει ο χώρος που συνήθιζε να απολαμβάνει διαβάζοντας. 

Συναισθανόμενος την αναγκαιότητα του να αποδεχθεί τη νέα πραγματικότητα και να λειτουργήσει μέσα σε αυτήν, προετοιμάζει τη λειτουργική και  ψυχοπνευματική του προσαρμογή  στο νέο σχήμα, μέσα στο οποίο η ανάγνωση μπορεί να του προσφέρει συχνά ικανοποίηση, αλλά σπάνια τη χαρά, που δίνει η αργή, βαθιά ανάγνωση.

Πολλοί νεαροί αναγνώστες δεν τη γνωρίζουν καθόλου. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό, τόσο στο γεγονός ότι έχουν αναπτύξει εκείνες τις αναγνωστικές δεξιότητες που είναι ιδιαίτερα λυσιτελείς κατά τη χρήση των σύγχρονων ψηφιακών μέσων, όσο και στο ότι ως μαθητές δεν είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη βαθιά ανάγνωση και να ενθαρρυνθούν αρκετά ώστε να την ασκήσουν διαβάζοντας.

Σύμφωνα με την ερευνήτρια Maryanne Wolf, η βαθιά ανάγνωση αποσκοπεί στο να οδηγηθεί ο αναγνώστης σε σκέψεις που ξεπερνούν την ιδέα του συγγραφέα, σε μια αυτόνομη, μετα-μορφωτική σύνθεση, ανεξάρτητη από το κείμενο. Με αυτόν τον τρόπο, η ανάγνωση μπορεί να δια-μορφώσει τον αναγνώστη και να προαγάγει τη δημιουργική του σκέψη.

Είναι καιρός για τους νέους ανθρώπους να μυηθούν στη βαθιά ανάγνωση, ειδικά σήμερα, σε μια εποχή που η έλλειψη εμβάθυνσης στη γνώση και στο στοχασμό μας αποστερεί όλους  από σημαντικά ψυχοπνευματικά βιώματα και επιτεύγματα. Ιδιαίτερα για τους πολύ νέους, αλλά και για τους μεγαλύτερους, για όλους μας, είναι καιρός να απομακρύνουμε για λίγο το δάχτυλο από την οθόνη και να το βάλουμε στην καρδιά.

Στη Ζωή , στη Σκέψη και στο Διάβασμα.